Οπάλλιος opal

Τύπος: SiO2·nH2O
Σύστημα: Αμορφο
Κατηγορία: Τεκτοπυριτικά (ομάδα SiO2)

 
ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ
Λάμψη: Υαλώδης, κηρώδης, στεατώδης έως ρητινώδης.
Χρώμα: Ο κοινός οπάλλιος είναι συνήθως σε αποχρώσεις του κίτρινου, καστανού, κόκκινου, πράσινου, τεφρού και κυανού. Οι σκούροι χρωματισμοί οφείλονται σε λεπτόκοκκα εγκλείσματα. Επίσης άχρωμο ή λευκό (υαλίτης). Στην ευγενή οπαλλίζουσα ποικιλία παρατηρείται ιριδισμός (οπαλλισμός) και ωραίο παιχνίδισμα των χρωμάτων.
Γραμμή σκόνης: Λευκή.
Σκληρότητα: 5½ - 6½
Ειδικό βάρος: 2,0 - 2,2
Σχισμός: Κογχώδης θραυσμός.
Διαφάνεια: Διαφανής έως αδιαφανής.
Τηκτικότητα: Ατηκτος. Με πύρωση δίνει νερό σε κλειστό σωλήνα..
Παρατηρήσεις: Συνήθως σε συμπαγείς ακανόνιστες μάζες, σε σφαιροειδείς επιφλοιώσεις, σε βοτρυοειδή και σταλακτιτοειδή συσσωματώματα και σε ψευδομορφώσεις κατά απολιθώματα και απολιθωμένο ξύλο. Αποτίθεται σε θερμές πηγές σε μικρά βάθη από μετεωρικό νερό ή χαμηλής θερμοκρασίας υπογενή διαλύματα. Περιβάλλει ή γεμίζει κοιλότητες πετρωμάτων παντός τύπου και αντικαθιστά ξύλα και κελύφη. Οι μεγαλύτερες συγκεντρώσεις οπαλλίου βρίσκονται στα πυριτικά κελύφη οργανισμών που εκκρίνουν διοξείδιο του πυριτίου (σπόγγοι, ραδιολάριες, διάτομα). Συχνά εμφανίζει παιχνίδισμα χρωμάτων γνωστό ως οπαλλισμό . Οι ευγενείς ποικιλίες (οπαλλίζουσα, υαλίτης, πυροπάλλιος) χρησιμοποιούνται ως ημιπολύτιμα και πολύτιμα πετράδια. Ο διατομίτης χρησιμοποιείται ως φίλτρο της ζάχαρης, χυμών και άλλων ποτών, στα λιπάσματα, στα χρώματα, ως μονωτικό και αντιηχητικό και ως μαλακό λειαντικό. Υπάρχει και συνθετικός οπάλλιος με τις ίδιες φυσικές και χημικές ιδιότητες με το φυσικό.
Ποικιλίες: Κοινός οπάλλιος: συνήθως σε αποχρώσεις του κίτρινου, καστανού, κόκκινου, πράσινου, τεφρού και κυανού.
Ευγενής οπάλλιος: ευγενής οπαλλίζουσα ποικιλία με παιχνίδισμα χρωμάτων κόκκινου, πορτοκαλί, πράσινου και κυανού. Το σώμα είναι συνήθως λευκό, κυανόλευκο, κίτρινο ή μαύρο.
Πυροπάλλιος: με έντονες πορτοκαλί ή κόκκινες ανταύγειες.
Μαύρος οπάλλιος: μαύρος.
Υαλίτης: άχρωμος και διαφανής με βοτρυοειδή ή σφαιροειδή συσσωματώματα.
Ξυλοπάλλιος: απολιθωμένο ξύλο όπου το πυριτικό υλικό είναι οπάλλιος.
Υδροφανής: γίνεται διαφανής όταν βυθίζεται στο νερό.
Βρυώδης οπάλλιος: με δενδριτικά εγκλείσματα.
Γκεϊζερίτης: οπάλλιος που αποτίθεται σε θερμές πηγές και γκέιζερ.
Διατομίτης ή γη διατόμων: λεπτόκοκκα ιζήματα που μοιάζουν με κιμωλία. Σχηματίζονται από συσσώρευση κελυφών διατόμων στο θαλάσσιο πυθμένα.
Όνομα: Γνωστός από την αρχαιότητα. Αναφέρεται ως οπάλλιος (Διοσκουρίδης) και opalus (Πλίνιος). Το όνομα προέρχεται από τη σανσκριτική λέξη upala = πολύτιμος λίθος.
 
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
Οπάλλιος.
Chocolate Mts., Arizona, Η.Π.Α.
Photo: Milton Speckels, Photo Atlas of Minerals.
Οπάλλιος πάνω σε ψαμμίτη (9 cm).
Queensland, Αυστραλία.
Photo: Isaias Casanova, IC Minerals
Πυροπάλλιος.
Διάφορα είδη οπάλλιου.
Photo: Hershel Friedman, The Mineral and Gemstone Kingdom.
Διάφορα είδη οπάλλιου: Μαύρος και γαλακτόχρωμος (αριστερά) και πυροπάλλιος (δεξιά).
Διάφορα είδη οπάλλιου.
Photo: Θησαυροί της Γης, DeAgostini Hellas.
Πυροπάλλιος
Μεξικό.
Photo: Θησαυροί της Γης, DeAgostini Hellas.
Οπάλλιος.
Queensland, Αυστραλία.
Photo: Θησαυροί της Γης, DeAgostini Hellas.
Βρυώδης οπάλλιος με δενδριτικά εγκλείσματα.
Torino, Ιταλία.
Photo: Θησαυροί της Γης, DeAgostini Hellas.
Πυροπάλλιος.
Μεξικό.
Photo: Θησαυροί της Γης, DeAgostini Hellas.
Οπάλλιος.
Grosseto, Ιταλία.
Photo: Θησαυροί της Γης, DeAgostini Hellas.
Πυροπάλλιος.
Μεξικό.
Photo: Βασίλης Μέλφος, Προσωπική συλλογή.
Πυροπάλλιος.
Μεξικό.
Photo: Βασίλης Μέλφος, Προσωπική συλλογή.
Οπάλλιος.
Photo: Βασίλης Μέλφος, Προσωπική συλλογή.
Πυροπάλλιος.
Photo: Βασίλης Μέλφος, Προσωπική συλλογή.
Ευγενής οπάλλιος.
Photo: Greene Gallery Mineral Collection, University of Wisconsin, Milwaukee.
Πυροπάλλιος.
Photo: Greene Gallery Mineral Collection, University of Wisconsin, Milwaukee.
Οπάλλιος.
Οπάλλιος.
Nevada, Η.Π.Α.

Photo: The National Gem Collection.
Διατομίτης ή γη διατόμων.
Unterluss, Hannover, Γερμανία.
Photo: Τριαντάφυλλος Σολδάτος.