μαθήματα
γεωγραφίας

Ηλεκτρονικό βιβλίο

5.        ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΧΑΡΤΩΝ ΚΑΙ ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΩΝ ΤΟΥΣ

5.2. Γενίκευση

Τα ελάχιστα μεγέθη των στοιχείων που αναφέρθηκαν παραπάνω αποτελούν μόνο τη γεωμετρική άποψη του προβλήματος που προκύπτει κατά τη διαδικασία της απεικόνισης διάφορων αντικείμενων από τους χάρτες.

Η χαρτογραφική απεικόνιση είναι μια διαδικασία, η οποία μπορεί να γίνει κατανοητή, αν φανταστεί κανείς την επίδραση ενός φίλτρου.  Το φίλτρο αυτό διαχωρίζει τα σημαντικά από τα ασήμαντα, δίνει σε κάθε αντικείμενο τη δική του ατομική ιδιότητα και το τοποθετεί σε ορισμένη, εννοιολογικά, κατηγορία.  Έτσι, δεν απεικονίζεται στους χάρτες, π. χ., κάθε δέντρο με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του, αλλά η κατηγορία του δάσους.

Όσο περισσότερο αναγκαία γίνεται αυτή, η καθοριζόμενη από την κλίμακα διαδικασία του φιλτραρίσματος και ταξινόμησης, τόσο πιο προβληματική γίνεται η επιλογή του γραφικού μέσου για να επιτευχθεί ένα, κατά το δυνατόν, επιθυμητό χαρτογραφικό αποτέλεσμα.  Αυτή η συνολική διαδικασία, η οποία χαρακτηρίζεται ως «Γενίκευση», ακολουθείται για κάθε χαρτογραφική απεικόνιση και είναι η πιο βασική και δύσκολη εργασία.  Η έκταση και το είδος της γενίκευσης είναι διαφορετικά για τους βασικούς, και διαφορετικά για τους δευτερογενείς χάρτες.  Επειδή οι βασικοί ή πρωτογενείς χάρτες απεικονίζουν αντικείμενα των οποίων οι διαστάσεις έχουν μετρηθεί με ακρίβεια, π. χ. με τοπογραφικές μεθόδους, η γενίκευση που γίνεται σ' αυτούς περιορίζεται στην ταξινόμηση των αντικείμενων.  Οι δευτερογενείς χάρτες προκύπτουν με απλή χαρτογραφική επεξεργασία βασικών, ή άλλων δευτερογενών χαρτών.  Το περιεχόμενο των χαρτών αυτών προκύπτει από τη διαμόρφωση του περιεχόμενου των βασικών χαρτών.  Αυτή η εργασία της διαμόρφωσης είναι η γενίκευση με τη στενή έννοια.  Με τη γενίκευση δηλαδή, απλοποιούνται,  αποβάλλονται,  τυποποιούνται, τονίζονται ή υποτονίζονται αντικείμενα ή δεδομένα των βασικών χαρτών.

Παρ' ότι η γενίκευση είναι μια συγκεκριμένη διαδικασία, επηρεάζεται συνήθως από τις προσωπικές απόψεις του χαρτογράφου.  Γι' αυτόν το λόγο έγιναν προσπάθειες κατά καιρούς να καθοριστούν αντικειμενικά κριτήρια για τη διαδικασία της γενίκευσης.  Ένα τέτοιο κριτήριο είναι ο νόμος της επιλογής του Töpfer (1961), με τον οποίο καθορίζεται, ανάλογα με την κλίμακα του χάρτη, ο αριθμός των αντικείμενων που θα πρέπει να απεικονίζονται στην επιφάνεια του χάρτη, και ο οποίος εκφράζεται με τον τύπο:

όπου  nF = ο αριθμός αντικειμένων στη νέα κλίμακα,

nα = αριθμός αντικείμενων στην αρχική κλίμακα,

mA = ο παρονομαστής της αρχικής κλασματικής κλίμακας,

mF = ο παρονομαστής της νέας κλασματικής κλίμακας.

Θα πρέπει να τονιστεί ότι ο νόμος του Töpfer καλύπτει μόνο την ποσοτική πλευρά του προβλήματος της γενίκευσης.  Θα πρέπει να βρεθούν και άλλα κριτήρια, ώστε η διαδικασία της γενίκευσης να μην μπορεί να επηρεάζεται από τις προσωπικές απόψεις των χαρτογράφων.


 


Επιστροφή

Επικοινωνία: vavliak@auth.gr
Τεχνική επιμέλεια: Αλέξανδρος Καλαθάς akalatha@freemail.gr