8.        ΑΕΡΟΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ

8.9. Στερεοσκοπική παρατήρηση

Στερεοσκοπική παρατήρηση λέγεται εκείνη κατά την οποία επιτυγχάνεται η αντίληψη της τρίτης διάστασης των αντικείμενων και η θέση τους στο χώρο.

Η στερεοσκοπική παρατήρηση βασίζεται κατά ένα μεγάλο μέρος στην αυτόματη, που καθορίζεται φυσιολογικά, ταύτιση των δύο διαφορετικών εικόνων (ειδώλων), που σχηματίζονται στο αριστερό και δεξιό μάτι.  Αυτές οι δύο εικόνες είναι κεντρικές προβολές, οι οποίες εκ πρώτης όψεως φαίνονται ίδιες.  Στην πραγματικότητα όμως διαφέρουν, και η διαφορά τους γίνεται τόσο μεγαλύτερη, όσο πιο κοντά προς τα μάτια βρίσκονται τα αντικείμενα που παρατηρούνται.

Τεχνητή στερεοσκοπική παρατήρηση παίρνουμε, όταν τοποθετήσουμε στα δύο μάτια μας δυο φωτογραφίες ή σχέδια ενός αντικείμενου που έχουν παρθεί ή σχεδιαστεί από διαφορετικό σημείο στάσης.  Οι δύο αυτές φωτογραφίες λέγονται στερεοζεύγος ή στερεόγραμμα.

Η παρατήρηση στερεογράμματος για τη λήψη στερεοσκοπικού ειδώλου είναι δυνατή με απλά όργανα, τα στερεοσκόπια, ή με γυμνά μάτια.

Τα στερεοσκόπια τα οποία χρησιμοποιούνται, διακρίνονται σε Απλά Στερεοσκόπια και σε Κατοπτρικά Στερεοσκόπια.

Τα απλά στερεοσκόπια αποτελούνται από δύο φακούς ή πρίσματα που είναι στερεωμένα σε πλαίσιο. Το πλαίσιο αυτό έχει τη δυνατότητα να μεγαλώσει ή να μικρύνει, προκειμένου να γίνει δυνατή η προσαρμογή της απόστασης των φακών με εκείνη των ματιών του παρατηρητή.

Τα κατοπτρικά στερεοσκόπια είναι συνδυασμός από κάτοπτρα και στερεοσκόπια και είναι εξοπλισμένα με διόπτρες, οι οποίες επιτρέπουν την παρατήρηση και μικρών λεπτομερειών των αεροφωτογραφιών.

Η στερεοσκοπική παρατήρηση με τη βοήθεια στερεοσκοπίου επιτυγχάνεται, σε πολύ γενικές γραμμές, με την παρακάτω διαδικασία.

Προσανατολίζουμε τις αεροφωτογραφίες χονδρικά, ώστε να εξασφαλίζονται οι συνθήκες της στερεοσκοπικής παρατήρησης.

Αν έχουμε απλό στερεοσκόπιο, τοποθετούμε σ' αυτό τις ήδη προσανατολισμένες αεροφωτογραφίες κατά τέτοιο τρόπο, ώστε στο οπτικό πεδίο κάθε φακού να περιλαμβάνεται η ίδια περιοχή από κάθε αεροφωτογραφία. Στη συνέχεια, αν χρειαστεί μετακινούμε το στερεοσκόπιο ή μεταβάλλουμε την απόσταση των φακών μεταξύ τους μέχρις ότου να δούμε το στερεοσκοπικό είδωλο του παρατηρημένου τμήματος των αεροφωτογραφιών.  Αν έχουμε στη διάθεση μας κατοπτρικό στερεοσκόπιο, ακολουθούμε την ίδια διαδικασία που ακολουθήσαμε για το απλό στερεοσκόπιο.  Όταν όμως χρησιμοποιούμε τις μεγεθυντικές διόπτρες του κατοπτρικού στερεοσκοπίου, η τοποθέτηση των φωτογραφιών γίνεται ως εξής: Αφού προσανατολιστούν χονδρικά οι αεροφωτογραφίες και τοποθετηθούν κάτω από το στερεοσκόπιο, τοποθετούμε το δείκτη του αριστερού μας χεριού σε μία χαρακτηριστική λεπτομέρεια της αριστερής φωτογραφίας, π.χ. στη θέση ενός χωριού.  Τοποθετούμε ύστερα το δείκτη του δεξιού χεριού στην ίδια λεπτομέρεια της δεξιάς φωτογραφίας.  Παρατηρούμε, στη συνέχεια, τις δύο φωτογραφίες από τους φακούς του στερεοσκοπίου και μετακινούμε τις δύο αεροφωτογραφίες, μέχρις ότου τα δύο είδωλα των νυχιών από τους δείκτες των χεριών μας να συγχωνεύονται σε ένα.  Αν τραβήξουμε μετά τα χέρια μας από τις αεροφωτογραφίες, χωρίς να μετακινηθούν αυτές, θα έχουμε πάρει το στερεσκοπικό είδωλο του τμήματος της αεροφωτογραφίας, το οποίο περιέχεται στο οπτικό πεδίο των φακών.

Περισσότερες λεπτομέρειες για τη στερεοσκοπική παρατήρηση, και γενικά για αεροφωτογραφίες, θα σας δοθούν σε μάθημα άλλου εξάμηνου.  Εκείνο που πρέπει να επισημάνουμε εδώ είναι ότι οι αεροφωτογραφίες σήμερα αποτελούν ένα σπουδαίο και απαραίτητο μέσο για τη γεωλογική έρευνα.  Οι αεροφωτογραφίες δίνουν στο γεωλόγο, όταν αυτός τις χρησιμοποιεί σωστά, αξιόπιστες πληροφορίες σχετικά με τη Γεωμορφολογία, την Τεκτονική και την Πετρογραφία μιας περιοχής.

Η αξιολόγηση των πληροφοριών που παρέχουν οι αεροφωτογραφίες, σε συνδυασμό και με εκείνες που παρέχουν οι τοπογραφικοί χάρτες, αποτελεί τη βάση για μια σωστή, γρήγορη και ολοκληρωμένη γεωλογική μελέτη μιας περιοχής.