Οι εκρήξεις τύπου Στρόμπολι (Strombolian eruptions) πήραν την ονομασία τους από το μικρό ηφαιστειακό νησί Στρόμπολι (Stromboli), ένα από τα Αιόλια νησιά που βρίσκονται μεταξύ Σικελίας και Ιταλίας. Το ηφαίστειο εκρήγνυται συνεχώς εδώ και εκατό χρόνια. Κάθε είκοσι λεπτά περίπου συμβαίνει και μία μικρή φωτεινή έκρηξη, γεγονός που του έδωσε το προσωνύμιο "ο φάρος της Μεσογείου".

Τα Αιόλια νησιά μεταξύ Σικελίας και Ιταλίας. Photo: Wikipedia.

Το νησί Στρόμπολι. Photo: Dengler S.

Το νησί Στρόμπολι από τον αέρα. Photo: Schneider KH.

Η ηφαιστειακή δράση τύπου Στρόμπολι αναφέρεται σε εκρήξεις από μικρές έως μεγάλες με εκρηκτικές στήλες μερικών χιλιομέτρων. Εντούτοις, η πραγματική στρομπόλια δράση χαρακτηρίζεται από μικρές σύντομες εκρήξεις κολλώδους λάβας που εκτινάσσεται μερικές δεκάδες έως εκατοντάδες μέτρα στον αέρα. Οι εκρήξεις αυτές συνήθως δεν παράγουν εκρηκτική στήλη. Εκτοξεύουν σχετικά ιξώδη βασαλτική λάβα από τον πόρο του ηφαιστείου. Η σχετικά υψηλή πίεση των αερίων έχει ως αποτέλεσμα τον θρυμματισμό της λάβας και τη δημιουργία εκρήξεων με αρκετό κρότο. Μολονότι οι στρομπόλιες εκρήξεις είναι πιο θορυβώδεις από αυτές της Χαβάης, δεν είναι πιο επικίνδυνες. Τα ηφαιστειακά αναβλύσματα των εκρήξεων τύπου Στρόμπολι είναι βολίδες και λιθάρια που εκτοξεύονται με παραβολικές τροχιές και συσσωρεύονται γύρω από τον ηφαιστειακό πόρο σχηματίζοντας έτσι το ηφαιστειακό οικοδόμημα. Τυπικοί σχηματισμοί αυτών των εκρήξεων είναι οι κώνοι σκωριών από βασαλτικά πυροκλαστικά υλικά. Εντούτοις, βασικής σύστασης στρωματοηφαίστεια μπορούν να εμφανίσουν επίσης στρομπόλια δράση, όπως για παράδειγμα το όρος Έρεβος στην Ανταρκτική.

Στις εκρήξεις τύπου Στρόμπολι το βασικό ηφαιστειακό προϊόν είναι οι σκωρίες, οι οποίες είναι πολύ φυσαλιδοποιημένα κλάσματα βασαλτικής λάβας. Τα λιθάρια και οι βολίδες συχνά αποτίθενται σε στρώσεις γύρω από το ηφαίστειο σχηματίζοντας αποθέσεις πτώσης σκωριών.

Τυπική ηφαιστειακή δράση τύπου Στρόμπολι με μικρές σύντομες εκρήξεις (Στρόμπολι, 1997, 2005, 2006). Photo: Alean J., Pfeiffer T., Alean J.

Σειρά μιας στρομπόλιας έκρηξης. Η 1η εικόνα αντιστοιχεί στα πρώτα δέκατα του δευτερολέπτου της έκρηξης. Η 2η δείχνει την κορύφωση της έκρηξης. Στην 3η τα περισσότερα αναβλύσματα έχουν πέσει στο έδαφος. Η 4η δείχνει το τέλος της έκρηξης όπου η λάβα πλέον ψύχεται (Στρόμπολι, 1986). Photo: Fulle M.

Κώνος σκωριών (Στρόμπολι, 2000). Photo: Alean J.

Σε αντίθεση με τις εκρήξεις τύπου Χαβάης οι πραγματικές στρομπόλιες εκρήξεις παράγουν λίγη ή καθόλου λάβα. Εντούτοις, κατά το τελικό στάδιο του σχηματισμού του κώνου σκωριών, η στρομπόλια δράση μπορεί να υποχωρήσει και να δώσει τη θέση της σε ήπια έκχυση ρευμάτων βασαλτικής λάβας. Γενικά, η ιξώδης λάβα aa είναι πιο συνηθισμένη από τη σχετικά ρευστή λάβα pahoehoe. Καθώς κατά το τέλος της έκρηξης η λάβα έχει χάσει τα αέρια της, η εκρηκτική διαδικασία εξασθενεί, και η λάβα μπορεί να εκρεύσει έξω από τον πόρο ή να λιμνάσει στον κρατήρα και να σχηματίσει μία λίμνη λάβας, αν και το τελευταίο δεν είναι συχνό φαινόμενο.

Ροές λάβας (Στρόμπολι, 2007). Photo: Fulle M.

Ροές λάβας (Στρόμπολι, 2007). Photo: Fulle M.

Ροή λάβας aa (Στρόμπολι, 2007). Photo: Fulle M.

Πυρακτωμένα τεμάχη λάβας κατέρχονται στην πλαγιά του ηφαιστείου (Στρόμπολι, 2003). Photo: Alean J.

Η λάβα φτάνει στη θάλασσα (Στρόμπολι, 2007). Photo: Fulle M.

Πυροκλαστική ροή (Στρόμπολι, 2007). Photo: Fulle M.

Το κλασικότερο παράδειγμα ηφαιστειακής δράσης τύπου Στρόμπολι ήταν η έκρηξη του ηφαιστείου Paricutin (Μεξικό) το 1943-1952.

Για την έκρηξη του ηφαιστείου Paricutin βλέπε το κεφάλαιο: 5.4. Paricutin (1943-1952)