1.        ΕΙΣΑΓΩΓΗ

1.2. Μέθοδοι και μέσα έρευνας της Γεωγραφίας

Για τη γεωγραφική έρευνα, η εξωτερική εικόνα κάθε μεμονωμένου τμήματος της γήινης επιφάνειας (γεωγραφικού τοπίου) προσφέρει μία βασική αφετηρία, γιατί ξεκινώντας κανείς από τη φυσιογνωμία του τοπίου μπορεί να αποκαλύψει στη συνέχεια, τόσο τις καταστάσεις όσο και τις μεμονωμένες αιτιώδεις σχέσεις που επικρατούν σ' αυτό.

Αρχικός στόχος της γεωγραφικής έρευνας είναι η σαφής περιγραφή των φαινομένων και καταστάσεων που επικρατούν σ' ένα τοπίο. Δεν σταματάει όμως η έρευνα στην περιγραφή. Ενδιαφέρεται ακόμα να καθορίσει τις αιτιώδεις και λειτουργικές σχέσεις μεταξύ των διαφόρων φαινομένων και καταστάσεων στα επιμέρους τμήματα της γήινης επιφάνειας. Η γεωγραφική έρευνα ενδιαφέρεται και για τη γενετική σχέση των φαινομένων και καταστάσεων προκειμένου να καθορίσει την εξελικτική πορεία μιας γεωγραφικής ενότητας.

Με αυτό τον τρόπο έρευνας η Γεωγραφία προσπαθεί να δώσει μία κατά το δυνατόν σωστή περιγραφή και εξήγηση του χαρακτήρα και της διαφοροποίησης της γήινης επιφάνειας. Σαν μέσα έκφρασης χρησιμοποιεί τοπογραφικούς και θεματικούς χάρτες, φωτογραφίες και αεροφωτογραφίες. Αυτά τα μέσα έκφρασης είναι ταυτόχρονα και μέσα έρευνας που συμπληρώνουν τις εργασίες υπαίθρου. Επίσης ως βοηθητικά μέσα στην γεωγραφική έρευνα χρησιμοποιούνται η στατιστική, ιστορικές πηγές και, για ορισμένους κλάδους της Φυσικής Γεωγραφίας, τα πειράματα στο εργαστήριο. Δηλαδή η Γεωγραφία στην έρευνα εργάζεται όπως και οι άλλες φυσικές επιστήμες.

Στο χώρο όμως που καθορίζεται από τη «Γεώσφαιρα» βρίσκεται και ο άνθρωπος, ο οποίος με την κοινωνική του δραστηριότητα έχει μεταβληθεί σ' ένα δυναμικό παράγοντα που επηρεάζει και μεταβάλλει σημαντικά το χώρο της «Γεώσφαιρας». Για μια ολοκληρωμένη γεωγραφική μελέτη ενός τμήματος της γήινης επιφάνειας επιβάλλεται να μελετηθεί και η επίδραση του ανθρώπου, τόσο στη φυσιογνωμία όσο και στις καταστάσεις και τα φαινόμενα του τμήματος αυτού. Για να γίνει όμως αυτό πρέπει η Γεωγραφία να χρησιμοποιήσει μεθόδους έρευνας που χρησιμοποιούν και οι κοινωνικές επιστήμες. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η Γεωγραφία είναι φυσική και κοινωνική επιστήμη.