1.        ΕΙΣΑΓΩΓΗ

1.3. Φυσική γεωγραφία και περιβάλλον

Απαραίτητη συμπλήρωση του αντικειμένου της Φυσικής Γεωγραφίας είναι το λεγόμενο «περιβάλλον». Η έννοια του περιβάλοντος όπως αυτή ορίζεται από την ελληνική νομοθεσία (ΦΕΚ 160^Α/18-10-86) έχει ως εξής:

---

Περιβάλλον: το σύνολο των φυσικών και ανθρωπογενών παραγόντων και στοιχείων που βρίσκονται σε αλληλεπίδραση και επηρεάζουν την οικολογική ισορροπία, την ποιότητα της ζωής, την υγεία των κατοίκων, την ιστορική και πολιτιστική παράδοση και τις αισθητικές

---

Αυτό το περιβάλλον από το ένα μέρος επηρεάζει τα ξεχωριστά γεγονότα, ιδίως όμως τους ανθρώπους και τις κοινωνίες που βρίσκονται μέσα στα όρια του. Από την άλλη όμως και οι κοινωνίες που ζουν και δρουν μέσα στα όριά του επηρεάζουν και επιδρούν σ’ αυτό τροποποιώντας το ανάλογα προς τις επιδράσεις αυτές.

Κύρια χαρακτηριστικά του φυσικού περιβάλλοντος είναι πρώτον η συνεχής τροποποίησή του από μέρος των ανθρώπων και η εξαιτίας του λόγου αυτού η μεικτότητά του. Καθαρό φυσικό περιβάλλον, δηλαδή περιβάλλον ανεπηρέαστο από τον άνθρωπο υπάρχει μόνο στις ερήμους και στους παγετώνες. Όλα τα φυσικά περιβάλλοντα, στη διαμόρφωση των οποίων συντελούν και οι άνθρωποι είναι μεικτά, δηλ. ανθρωποδια-μορφωνόμενα.

Η μεικτότητα ενός φυσικού περιβάλλοντος εξαρτάται κυρίως από την τεχνική και την οργάνωση που εφαρμόζουν τελικά οι ανθρώπινες κοινωνίες για να το τροποποιούν σύμφωνα με τους σκοπούς τους και σε συνάφεια με όλο τον πολιτισμό.

Έτσι το φυσικό περιβάλλον παρουσιάζει μεταβολές με την πάροδο του χρόνου. Μεταβολές όμως κατά την πάροδο του χρόνου εμφανίζουν και οι επιδράσεις που εξασκεί το περιβάλλον στους ανθρώπους και στις κοινωνίες τους. Η μεταβολή των επιδράσεων αυτών οφείλεται πρώτον στο ότι το γεωγραφικό περιβάλλον αλλάζει διαδοχικά από τους ανθρώπους και κατά δεύτερον στο ότι οι άνθρωποι παρουσιάζουν κάθε φορά διαφορετικές αντιδράσεις απέναντι στις επιδράσεις του γεωγραφικού περιβάλλοντος.

Σήμερα μια εκδρομή στις πεδιάδες των Σερρών, της Δράμας και της Θεσσαλονίκης θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως μια διαφυγή των ανθρώπων της πόλης προς το φυσικό περιβάλλον της υπαίθρου. Δεν θα πρέπει όμως να ξεχνάμε και πολύ περισσότερο θα πρέπει οι νεότεροι να γνωρίζουν ότι για να διαμορφωθεί το περιβάλλον στις τρεις από τις μεγαλύτερες και ευφορότερες πεδιάδες της Ελλάδας χρειάστηκε κατά το δεύτερο τέταρτο του 20^ου αιώνα να αποξηρανθούν 1.500.000 περίπου στρέμματα ελών και να αποδοθούν στην καλλιέργεια. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι η θνησιμότητα των προσφύγων που εγκαταστάθηκαν στον κάμπο των Σερρών μετά την μικρασιατική καταστροφή ήταν 30% για το πρώτο έτος εξαιτίας της ελονοσίας που μάστιζε τις περιοχές αυτές.

Σήμερα πάνω από το 90% του συνόλου των γεωργικών εκτάσεων της Ελλάδας έχει σε κάποιο βαθμό διαμορφωθεί τεχνητά από τον άνθρωπο.