ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ ΥΠΟΓΕΙΟΥ ΝΕΡΟΥ


 

Γενικές έννοιες-Ιστορικό

 

    Η εκμετάλλευση του υπόγειου νερού αρχίζει από τις πρώτες ανθρώπινες κοινωνίες. Οι πρώτοι ανθρώπινοι οικισμοί έγιναν κοντά σε πηγές, σε λίμνες, σε ποτάμια κ.λπ., όπου δηλαδή υπήρχε νερό. Γι αυτό και η Υδρογεωλογία είναι από τις επιστήμες των οποίων οι πρώτες εμβρυακές γνώσεις ξεκινούν χιλιετηρίδες πριν. Οι άνθρωποι έκαναν τα πρώτα σκαφτά πηγάδια πριν από πολλές χιλιετηρίδες. Γνώριζαν την ύπαρξη του υπόγειου νερού τουλάχιστο από το 8000 π.Χ.

    Τα υπόγεια «υδροφόρα στρώματα» θα μπορούσαν αναλογικά να ονομασθούν και «υδροφόρα κοιτάσματα» αφού έχουν και αυτά ορισμένα «αποθέματα». Όμως στα «υδροφόρα κοιτάσματα», και μόνο σε αυτά, υπάρχει μία χαρακτηριστική διαφορά σε σχέση με όλα τα άλλα κοιτάσματα (π.χ. του βωξίτη): στα άλλα κοιτάσματα εφόσον γνωρίζουμε τις ποσότητές τους είναι αυτές και μόνο. Δεν ανανεώνονται, ούτε αυξάνονται, ούτε μειώνονται χωρίς επέμβαση του ανθρώπου. Π.χ. αν ένα κοίτασμα βωξίτη έχει 1.000.000 τόνους, η ποσότητα αυτή ούτε ανανεώνεται ούτε μειώνεται ούτε αυξάνεται από μόνη της. Αν εξορύξουμε 500.000 τόνους, απομένει υπόλοιπο 500.000 τόνοι που δεν μεταβάλλεται σε ιστορικό χρόνο: ούτε αυξάνεται, ούτε μειώνεται. Με τα «υδροφόρα κοιτάσματα» όμως τα πράγματα είναι διαφορετικά. Αν αντλήσουμε από ένα υδροφόρο στρώμα, άρα από τα αποθέματά του, ορισμένη ποσότητα, αυτή είναι δυνατό, με φυσικές διαδικασίες (π.χ. με κατείσδυση του νερού της βροχής) να αναπληρωθεί στο ακέραιο. Ακόμα μέσα στον ετήσιο υδρολογικό κύκλο, ορισμένες κατηγορίες αποθεμάτων υπόγειου νερού αυξομειώνονται.

    Τα πιο πάνω είχαν δημιουργήσει σύγχυση σε σχέση με τις κατηγορίες αποθεμάτων υπόγειου νερού και τις μεταβολές του. Εκτός από την έννοια «αποθέματα», χρησιμοποιήθηκαν οι έννοιες «υδατικοί πόροι», «υδατικό δυναμικό», «απόδοση» (με διάφορους επιθετικούς προσδιορισμούς) κ.λπ., έννοιες που θα τις ορίσουμε και θα τις αναλύσουμε στη συνέχεια του παρόντος. Έτσι επικράτησε, και σε κάποιο μέτρο επικρατεί ακόμη και σήμερα, κάποια σύγχυση που εκτός των άλλων δημιουργείται και από τη μη καθιέρωση μιας αποδεκτής και χρησιμοποιούμενης από όλους ορολογίας. Το πρόβλημα της ορολογίας επιτείνεται περισσότερο όταν οι διάφορες σχολές Υδρογεωλογίας (π.χ. η Αμερικανική, η Γαλλική, η Γερμανική κ.λπ.) χρησιμοποιούν διαφορετικούς όρους και διαφορετικές προσεγγίσεις.

    Με το παρόν θέλουμε να συμβάλουμε και προς αυτή την κατεύθυνση, δηλ. τη μείωση και, αν είναι δυνατό, την εξάλειψη της σύγχυσης γύρω από διάφορους όρους.


 

Αποθέματα υπόγειου νερού

 

Σχ. 1: Ρυθμιστικά και μόνιμα αποθέματα υπόγειου νερού Σχ. 2: Ενεργά και νεκρά αποθέματα υπόγειου νερού

 

Υπολογισμός των αποθεμάτων


 

Απόδοση υδροφόρων στρωμάτων


 

Υπολογισμός της Απόδοσης των υδροφόρων στρωμάτων

 


Σχ. 3: Μέθοδοι υπολογισμού ασφαλούς απόδοσης (κατά Καλλέργη 2001 με επανασχεδίαση και τροποποίηση από το συγγραφέα)


 

Ενδεικτική Βιβλιογραφία

 

AMBROGGI, R.P. (1977): «Underground reservoirs to control the water cycle».
- Sci. Amer., v. 236, no 5, p. 21-27.
BEAR, J.-LEVIN, O. (1967): «The optimal yield of an aquifer».
- Intl. Assoc. Sci. Hydrology, pub. 72, p. 401-412.
CONOVER, C.S. (1961): «Groundwater resources-development and management».
- U.S. Geol. Survey, Circ. 442, 7 p.
DOMENICO, P.A. et al. (1968): «Optimal groundwater mining».
- Water Resources Res., v. 4, p. 247-255.
DOMENICO, P.A. (1967): «Economic aspects of conjuctive use of water».
- Int. Assoc. Sci. Hydrology, publ. 72, pp. 474-482, Smith Valley, Nevada U.S.A.
DOMENICO, P.A. et al. (1974): «Regional development of groundwater resources in combination with surface water».
- Journ. Hydrology, v. 22, pp. 155-177, Amsterdam.
GIRINSKIJ, N.K. (1937): «Methodologie du calcul des reserves en eaux souterraines d’ une nappe captive» (ρωσικά).
- Razvedka nedr, no 8.
HILL, M.C. (1990): «Preconditioned Conjugate-Grandient 2 (PCG2) a computer program for solving groundwater flow equations».
- U.S. Geol. Surv. Water Resources Investigations Report, 90-4048, 43 p.
ΚΑΛΛΕΡΓΗΣ, Γ. (1970): «Υδρογεωλογική Έρευνα υπολεκάνης Καλαμπάκας (Δυτ. Θεσσαλία)».
- Εκδόσεις Ι.Γ.Ε.Υ., Νο 1, 200 σελ.+χάρτες, Αθήνα.
LEE, C. (1915): «The determination of safe yield of underground reservoirs of the closed basin type».
- Trans. Am. Soc. Civil Engin., v. 78, p. 148-151.
MAKOV, K.I. (1937): «Contribution a la methodologie du calcul des reserves d’ eaux souterraines des grandes regions hydrogeologiques» (ρωσικά).
- Razvedka nedr, no 8.
MEINZER, O. (1923): «The occurrence of groundwater in the United States with a discussion of principles».
- U.S. Geol. Water Supply Papers, v. 489.
PLOTNIKOV, N.A. (1955): «Evaluation des reserves exploitables en eaux souterraines par la methode de captages en cascades» (ρωσικά).
- Gidrotekhnika i melioracija, no 2.

PLOTNIKOV, N.A. σε συνεργασία με BOGOMOLOV, G. και KAMENSKY, G. (1962): «Resources en eaux souterraines: classification et methods d’ evaluation» (μετάφραση στα γαλλικά από το πρωτότυπο ρωσικό: M. Laronde).
- Εκδόσεις Gauthier-Villars et cie, 194 σελ., Paris.
SOPHOCLEOUS, M. (1997): «Managing water resources systems: why “safe yield” is not sustainable».
- Ground Water, v. 35, no 4, p. 561-572.
SOPHOCLEOUS, M. (2000): «From safe yield to sustainable development of water resources-the Kansas experience».
- J. Hydrol., v. 235, p. 27-43.
ΣΟΥΛΙΟΣ, Γ. (1975): «Υδρογεωλογική μελέτη της λεκάνης Ξυνιάδος».
- Διδ. Διατριβή, Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, 99 σελ.
YOUNG, R.A. (1970): «Safe yields of aquifers: an economic reformulation».
- Jour. Irrig. Drain. Div., Amer. Soc. Civil Engin., v. 96, no IR4, p. 377-385.


 

Κεφάλαια

Επόμενο

Εισαγωγή _ 2 3 4 5 6 7 8 9

Τεχνική Επιμέλεια & Επεξεργασία: Σωτήρης Π. Σμπόρας

Αρχική Σελίδα Περιεχόμενα