Τουρμαλίνης
 tourmaline
Na(Mg,Fe,Li,Al)3Al6(Si6O18)(BO3)3(OH,F)4 Τριγωνικό

ΧΡΩΜΑ

 Ποικίλα και συχνά ακανόνιστα. Γκρί, μπλε, πράσινο (Fe-ποικίλες, σορλίτης), ανοιχτοκαστάνινες, κίτρινες ή άχρωμες (Mg-ποικιλίες, ντραβίτης), ανοιχτόχρωμες ή άχρωμες (Li-ποικιλίες, ελβαΐτης).

ΠΛΕΟΧΡΟΪΣΜΟΣ

 Έντονος. Σκούρος όταν η μεγάλη διάσταση του κρυστάλλου είναι κάθετη στη διεύθυνση κράδανσης του πολωτή.

ΑΝΑΓΛΥΦΟ

 Μέτριο μέχρι υψηλό θετικό.

ΣΧΗΜΑ-ΜΟΡΦΗ

 Ιδιόμορφοι, κοντόχονδροι ή επιμήκεις πρισματικοί μέχρι βελονοειδείς κρύσταλλοι με αποστρογγυλευμένες τριγωνικές ή εξαγωνικές διατομές. Οι βελονοειδείς κρύσταλλοι σχηματίζουν συχνά ακτινωτά συσσωματώματα.
ΣΧΙΣΜΟΣ Ασαφής κατά (1120) και (1011). Κογχώδης θραυσμός. Συχνά σπασίματα κάθετα στην επιμήκυνση του κρυστάλλου.
ΖΩΝΩΣΗ Πολύ συχνή. Συνήθως είναι συγκεντρική συστασιακή ζώνωση, που εκφράζεται με μεταβολή του χρώματος, των δ.δ. και της διπλοθλαστικότητας.
ΧΡΩΜΑΤΑ ΠΟΛΩΣΗΣ Η διπλοθλαστικότητα αυξάνεται με αύξηση Fe. Τη μέγιστη διπλοθλαστικότητα δείχνουν οι σιδηρούχοι τουρμαλίνες με χρώματα πόλωσης μέχρι χαμηλά 3ης τάξης. Οι λιθιούχοι τουρμαλίνες εμφανίζονται με την ελάχιστη διπλοθλαστικότητα και χρώματα πόλωσης κατώτερα της 2ης τάξης.
ΚΑΤΑΣΒΕΣΗ Ορθή σε πρισματικές τομές
ΟΠΤΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ Μονάξων (-). Ενίοτε διάξων με 2V<10°.
ΕΠΙΜΗΚΥΝΣΗ Αρνητική
ΑΛΛΟΙΩΣΕΙΣ Αλλοιώνεται προς δευτερογενή λεπτόκοκκα φυλλοπυριτικά (σερικίτης, βιοτίτης, χλωρίτης, λεπιδόλιθος). Ο ίδιος αποτελεί προϊόν της πνευματολυτικής αλλοίωσης βιοτίτη, πλαγιοκλάστου κλπ. με την εισαγωγή βορίου (τουρμαλινοποίηση).
ΕΜΦΑΝΙΣΗ Τυπικό ορυκτό των γρανιτικών πηγματιτών και κοινό επουσιώδες σε γρανίτες, γρανοδιορίτες και σχετικά πετρώματα σε φλέβες και ζώνες αλλοιώσεως, που συνδέονται με τα πετρώματα αυτά. Σε πνευματολυτικές πυριγενείς παραγενέσεις συνδέεται με τοπάζιο, κασσιτερίτη, φθορίτη και σποδουμένη. Ο μαγνησιούχος τουρμαλίνης βρίσκεται συχνά σε μετασωματικώς αλλοιωθέντες ασβεστολίθους και δολομίτες. Επίσης σε ιζήματα ως μέρος των βαριών ορυκτών.
Top of page
 

Μακροσκοπικές εικόνες

Τουρμαλίνης σε πηγματίτη Τουρμαλίνης (σορλίτης) Τουρμαλίνης (ελβαΐτης)

Μικροσκοπικές εικόνες

Nicols // Nicols X  
Τουρμαλίνης. Τομή κάθετη στον άξονα c. Εμφανίζεται χρωματισμένος με ζώνωση και μέτριο μέχρι υψηλό ανάγλυφο. Τα χρώματά πόλωσης εδώ είναι πολύ σκούρα, διότι η τομή είναι κάθετη στον οπτικό άξονα. (Πέτρωμα: Πηγματίτης).
Nicols // Nicols X  
Τουρμαλίνης. Τομή επιμήκης παράλληλη στον άξονα c. Αυτές οι τομές εμφανίζουν το πιο έντονο χρώμα και πλεοχροϊσμό και τη μέγιστη διπλοθλαστικότητα με χρώματα πόλωσης μέχρι χαμηλά 3ης τάξης. (Πέτρωμα: Πηγματίτης).
Nicols // Nicols // Nicols X
Τομή τουρμαλίνη υπό γωνία ως προς τον άξονα c. Εμφανίζει χρώμα, πλεοχροϊσμό και ενδιάμεση διπλοθλαστικότητα σε σχέση με τις δύο παραπάνω περιπτώσεις. (Πέτρωμα: Πηγματίτης).
Nicols // Nicols X  
Κρύσταλλοι τουρμαλίνη. Οι περισσότερες τομές είναι κάθετες στον άξονα c, γι' αυτό και εμφανίζονται αποστρογυλλεμένες και με σκούρα χρώματα πόλωσης. Αυτές με τα υψηλότερα χρώματα πόλωσης είναι παράλληλες στον c.
Nicols // Nicols X  
Επιμήκεις κρύσταλλοι τουρμαλίνη. (Πέτρωμα: Γρανίτης).
Nicols // Nicols X  
Κρύσταλλοι τουρμαλίνη. Η μεγάλη επιμήκης τομή που παρουσιάζει ορθή κατάσβεση είναι παράλληλη στον c (επάνω). Οι αποστρογυλλεμένες τομές με τα σκούρα χρώματα πόλωσης είναι κάθετες στον άξονα c (κάτω). (Πέτρωμα: Απλίτης). 
Nicols // Nicols X