Αμφίβολοι
amphiboles

• Οι αμφίβολοι είναι ινοπυριτικά ορυκτά διπλής αλυσίδας. Τα πυριτικά τετράεδρα συγκροτούν αλυσίδες παράλληλες προς τον κρυσταλλογραφικό άξονα c, όπως στους πυροξένους, αλλά εδώ οι αλυσίδες είναι διπλές.

   

• Οι αμφίβολοι αποτελούν την πιο πολύπλοκη, από άποψη χημικής σύστασης, ομάδα ορυκτών στη φύση. Ο γενικός δομικός τύπος των αμφιβόλων εκφράζεται με: Α_0-1B₂C₅T₈O₂₂(OH)₂

  A = Na⁺, Κ⁺ στις Α θέσεις (οι Α θέσεις συχνά παραμένουν κενές ή συμπληρώνονται μόνο μερικώς).
  B = Ca²⁺, Na+, Mn²⁺, Fe²⁺, Mg²⁺, Li⁺ στις Μ4 θέσεις.
  C = Mn²⁺, Fe²⁺, Mg²⁺, Fe³⁺, Al³⁺, Ti⁴⁺ στις Μ1, Μ2 και Μ3 θέσεις.
  T = Si⁴⁺, Al³⁺ στις τετραεδρικές T θέσεις.
  OH = OH, F, Cl, O ως ανιόντα.

   

• Η κύρια ταξινόμηση των αμφιβόλων βασίζεται κυρίως στο είδος των κατιόντων στις Β (Μ4) θέσεις. Έτσι διακρίνουμε τέσσερεις ομάδες αμφιβόλων. Παρακάτω ταξινομούνται οι αμφίβολοι με τα κυριότερα ακραία μέλη.

• Στο παρακάτω απλοποιημένο διάγραμμα φαίνεται σχηματικά η ταξινόμηση των αμφιβόλων (εκτός από τις σιδηρομαγνησιούχες).

• Η διάταξη των πυριτικών αλυσίδων παράλληλα στον άξονα c έχει ως αποτέλεσμα τον τυπικό διπλό σχισμό των αμφιβόλων  (110):(110) με γωνία σχισμού ~120° (για την ακρίβεια 56° ή 124°, "μπακλαβαδωτός").

• Ο διπλός σχισμός φαίνεται καθαρά σε βασικές τομές αμφιβόλων κάθετα στον άξονα c (A,B).

• Οι τομές των αμφιβόλων παράλληλα στον άξονα c εμφανίζουν έναν σχισμό, που δείχνει την κατεύθυνση του c (Γ).

• Η κατασβεστική γωνία των αμφιβόλων είναι συνάρτηση της χημικής τους σύστασης.

• Η χαρακτηριστική κατασβεστική γωνία των αμφιβόλων, η οποία παρατηρείται σε τομές (010), είναι η c:n_γ, εκτός από τον εκκερμανίτη που είναι η c:n_α.

• Την κατεύθυνση του άξονα c τη δείχνει ο σχισμός (Α,Β), ενώ την κατεύθυνση του n_γ (ή Z) τη δείχνει η θέση κατάσβεσης (Γ). (βλέπε και ενότητα Κατάσβεση - Κατασβεστική γωνία)

• Γενικά για τις αμφιβόλους, και ιδιαίτερα για τις πιο κοινές (π.χ. κεροστίλβη), η κατασβεστική γωνία θεωρείται μικρή (~0-30°).