|
Υπερσθενής hypersthene |
|
| (Mg,Fe)2Si2O6 | Ρομβικό |
 |
|
ΧΡΩΜΑ |
Άχρωμο έως ελαφρά χρωματισμένο. |
|
ΠΛΕΟΧΡΟΪΣΜΟΣ |
Καθόλου έως ασθενής. |
|
ΑΝΑΓΛΥΦΟ |
Μέτριο έως ψηλό θετικό. |
|
ΣΧΗΜΑ-ΜΟΡΦΗ |
Πρισματικές τομές παράλληλα στον c, οκταγωνικές βασικές τομές κάθετα στον c. |
| ΣΧΙΣΜΟΣ | Διπλός σχισμός κατά (210) (γωνία σχισμού
87° ή 93°). Δύο σχισμοί σε βασικές τομές κάθετες στον c, ένας σχισμός σε τομές παράλληλες στον c. |
| ΧΡΩΜΑΤΑ ΠΟΛΩΣΗΣ | Χαμηλά (γκρίζα έως πορτοκαλί 1ης τάξης). |
| ΚΑΤΑΣΒΕΣΗ | Ορθή σε πρισματικές τομές με έναν σχισμό. Ενίοτε πλάγια κατάσβεση σε τομές πλάγιες ως προς c. |
| ΟΠΤΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ | Διάξων (-) με μεγάλη γωνία 2V. Ο ενστατίτης και ο ορθοφερροσιλίτης είναι (+). |
| ΕΠΙΜΗΚΥΝΣΗ | Θετική. |
| ΑΛΛΟΙΩΣΕΙΣ | Σε Βαστίτη, Ουραλιτίωση |
| ΕΜΦΑΝΙΣΗ | Σε βασικά (γάββροι, βασάλτες), υπερβασικά (περιδοτίτες, πυροξενίτες) και ενδιάμεσα (ανδεσίτες, μονζονίτες) πυριγενή πετρώματα. Σε μεταμορφωμένα πετρώματα (γρανουλίτες, εκλογίτες). |
| ΜΑΚΡΟΣΚΟΠΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ | Υπερσθενής |
 |
Μακροσκοπικές εικόνες
 |
 |
 |
| Υπερσθενής | Βρονζίτης | Πυροξενίτης |
Μικροσκοπικές εικόνες
| Nicols // | Nicols X | |
 |
 |
Τομές πυροξένου κάθετα στον άξονα c με τον χαρακτηριστικό διπλό σχισμό (γωνία σχισμού 87°) σε αντίθεση με τον ολιβίνη (Ol) που εμφανίζει σπασίματα. Aυτές οι τομές παρουσιάζουν χαμηλά γκρίζα χρώματα πόλωσης, γεγονός που δεν μας επιτρέπει να πούμε με βεβαιότητα αν είναι ορθο- ή κλινοπυρόξενος, παρά μόνο αν κάνουμε κωνοσκοπική εξέταση. (Πέτρωμα: Γάββρος, επάνω - Περιδοτίτης, κάτω). |
| Nicols // | Nicols X | |
 |
 |
|
| Nicols // | Nicols X | |
 |
 |
| Nicols // | Nicols X | |
 |
 |
Πρισματικός κρύσταλλος υπερσθενή. Eμφανίζει ελαφρώς ρόδινο χρώμα, έναν σχισμό, ορθή κατάσβεση, χαμηλά χρώματα πόλωσης και θετική επιμήκυνση. (Πέτρωμα: Γάββρος). |
| Nicols X | Nicols X με αντισταθμιστή (ΝΑ-ΒΔ) |
|
 |
 |
| Nicols // | Nicols X | Nicols X |
 |
 |
 |
| Πρισματικός κρύσταλλος υπερσθενή. Eμφανίζει ελαφρώς ρόδινο χρώμα, έναν σχισμό, ορθή κατάσβεση και χαμηλά χρώματα πόλωσης. (Πέτρωμα: Γάββρος). | ||
| Nicols // | Nicols X | |
 |
 |
Υπερσθενής (Opx) με αυγίτη (Cpx). Eμφανίζει ελαφρώς ρόδινο χρώμα και διπλό σχισμό. (Πέτρωμα: Γρανουλίτης). |
| Nicols // | Nicols // | Nicols X |
 |
 |
 |
| Nicols // | Nicols // | Nicols X |
 |
 |
 |
| Κρύσταλλοι υπερσθενή. Eμφανίζουν ελαφρώς ρόδινο χρώμα, διακριτό πλεοχροϊσμό, έναν σχισμό και ορθή κατάσβεση. (Πέτρωμα: Γρανουλίτης). | ||
| Nicols // | Nicols X | Nicols X |
 |
 |
 |
| Κρύσταλλοι υπερσθενή (Opx) και αυγίτη (Cpx) που εμφανίζουν έναν σχισμό. Ο ορθοπυρόξενος έχει ορθή κατάσβεση και χαμηλά χρώματα πόλωσης, ενώ ο κλινοπυρόξενος πλάγια κατάσβεση, μεγάλη κατασβεστική γωνία και υψηλά χρώματα πόλωσης. (Πέτρωμα: Γάββρος). | ||
| Nicols // | Nicols X | |
 |
 |
Ιδιόμορφες τομές ορθοπυροξένων κάθετες στον άξονα c που εμφανίζουν τον διπλό σχισμό. (Πέτρωμα: Ανδεσίτης). |
| Nicols // | Nicols X | |
 |
 |
|
| Nicols // | Nicols X | |
 |
 |
|
| Nicols // | Nicols X | |
 |
 |
| Nicols // | Nicols X | |
 |
 |
Ορθοπυρόξενος (Opx) και ολιβίνης (Ol). Ο ορθοπυρόξενος εμφανίζει ορθή κατάσβεση και χαμηλά χρώματα πόλωσης, ενώ ο ολιβίνης υψηλά χρώματα πόλωσης και σπασίματα. (Πέτρωμα: Περιδοτίτης). |
| Nicols // | Nicols X | |
 |
 |
| Nicols // | Nicols X | |
 |
 |
Ολιβίνης με ορθοπυρόξενο. (Πέτρωμα: Περιδοτίτης). |
| Nicols // | Nicols X | |
 |
 |
|
| Nicols // | Nicols X | |
 |
 |
| Nicols // | Nicols X | |
 |
 |
Ορθοπυρόξενος με κλινοπυρόξενο. (Πέτρωμα: Πυροξενίτης). |
| Nicols // | Nicols X | |
 |
 |
|
| Nicols // | Nicols X | |
 |
 |
|
| Nicols // | Nicols X | |
 |
 |
|
| Nicols // | Nicols X | |
 |
 |
|
| Nicols // | Nicols X | |
 |
 |
| Nicols // | Nicols X | |
 |
 |
Υπερσθενής. Εμφανίζει ορθή κατάσβεση. (Πέτρωμα: Περιδοτίτης). |
| Nicols // | Nicols X | |
 |
 |
| Nicols // | Nicols X | |
 |
 |
Κρύσταλλοι υπερσθενή. (Πέτρωμα: Γάββρος). |
| Nicols // | Nicols X | |
 |
 |
Φαινοκρύσταλλοι υπερσθενή (Opx) και αυγίτη (Cpx). Ο υπερσθενής εμφανίζει ελαφρώς ρόδινο χρώμα και χαμηλά χρώματα πόλωσης, ενώ ο αυγίτης είναι πιο άχρωμος και έχει φωτεινά χρώματα πόλωσης. (Πέτρωμα: Ανδεσίτης). |
| Nicols // | Nicols X | |
 |
 |
Υπερσθενής (Opx) μετατρέπεται σε αυγίτη (Cpx) και ακολουθεί αλλοίωση σε ουραλίτη (Act). Τα τρία ορυκτά έχουν τον ίδιο κρυσταλλογραφικό προσανατολισμό (διακρίνεται από τον σχισμό). Οι κηλίδες ουραλίτη διακρίνονται από τον κλινοπυρόξενο από το ελαφρώς υποπράσινο χρώμα, το χαμηλότερο ανάγλυφο και τη μικρότερη κατασβεστική γωνία - έρχονται σε θέση κατάσβεσης με στροφή 20° ενώ ο αυγίτης με στροφή 45°. (Πέτρωμα: Γάββρος). |
| Nicols X | Nicols X | |
 |
 |
| Nicols // | Nicols X | |
 |
 |
Κρύσταλλοι υπερσθενή. (Πέτρωμα: Διορίτης). |
| Nicols X | Nicols X | |
 |
 |
|
| Nicols X | Nicols X | |
 |
 |
| Nicols // | Nicols X | |
 |
 |
Κρύσταλλοι υπερσθενή με διαμεικτικά φαινόμενα. (Πέτρωμα: Γάββρος). |
| Nicols X | Nicols X | |
 |
 |
|
| Nicols X | Nicols X | |
 |
 |
| Nicols X | Nicols X | Nicols X |
 |
 |
 |
| Φαινόμενα διάμειξης σε πυρoξένους. Αριστερά και κέντρο: Ο ξενιστής είναι ορθοπυρόξενος (Opx), ενώ τα πλακίδια αυγίτης (Cpx). Δεξιά: Ο ξενιστής είναι αυγίτης (Cpx), ενώ τα πλακίδια ορθοπυρόξενος (Opx). | ||
| Κωνοσκοπική εικόνα | Κωνοσκοπική εικόνα με αντισταθμιστή (ΝΑ-ΒΔ) |
|
 |
 |
Κωνοσκοπική εικόνα υπερσθενή: Διάξων αρνητικός. |
 |
|