ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Τμήμα Γεωλογίας - Τομέας Γεωλογίας

ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΗΣ ΝΕΟΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ

Η εφαρμογή της Νεοτεκτονικής στις Γεωθερμικές έρευνες

Πολλά γεωθερμικά πεδία, που βρίσκονται σήμερα στο στάδιο της παραγωγής, ανακαλύφτηκαν και μελετήθηκαν σχετικά εύκολα, γιατί στην επιφάνεια υπήρχαν πολλές θερμικές εκδηλώσεις. Μερικά όμως δεν παρουσίαζαν καθόλου επιφανειακές εκδηλώσεις ή αυτές δεν ήταν σημαντικές και η ανακάλυψη των γεωθερμικών πεδίων έγινε ύστερα από συστηματική μελέτη της τεκτονικής δομής των περιοχών που τα φιλοξενούσαν και με συνδυασμό πολλών σύγχρονων μεθόδων.

Για τη μελέτη της γεωλογικής δομής περιοχών που παρουσιάζουν ή που θα μπορούσαν πιθανόν να παρουσιάσουν γεωθερμικό ενδιαφέρον ακολουθείται μια σειρά πρόδρομων γεωλογικών εργασιών μεταξύ των οποίων ιδιαίτερη σημασία κατέχουν οι νεοτεκτονικές μελέτες.

Η μετάδοση της θερμικής ενέργειας από την εστία της θερμότητας (συνήθως μαγματική, που βρίσκεται σ' ορισμένο βάθος) προς το γεωθερμικό ταμιευτήρα (συνήθως υδροφόρος ορίζοντας, που βρίσκεται πιο επιφανειακά) εξασφαλίζεται κυρίως με κάποια κυκλοφορία ρευστών (νερό ή ατμός). Η προς τα πάνω κυκλοφορία των ρευστών επιτυγχάνεται σε μεγάλο βαθμό όταν υπάρχουν ρήγματα ή αν τα πετρώματα είναι ιδιαίτερα τεκτονισμένα. Την κυκλοφορία αυτή διευκολύνουν τα ενεργά ή τα πολύ πρόσφατα ρήγματα ή ασυνέχειες, γιατί τα παλιότερα, κατά κανόνα, είναι επουλωμένα (κλειστά).

Ο ρόλος λοιπόν της νεοτεκτονικής κεντρώνεται στον εντοπισμό, χαρα-τογράφηση και μελέτη όλων των ρηγμάτων σε μια περιοχή που παρουσιάζει γεωθερμικό ενδιαφέρον και στη συνέχεια στον καθορισμό των ενεργών ρηγμάτων και τη γεωμετρική τους διαμόρφωση. Τα ακολουθούμενα στάδια σε μια τέτοια νεοτεκτονική έρευνα συνοψίζονται σε γενικές γραμμές στα ακόλουθα:

α) Εντοπισμός νεοτεκτονικών και ενεργών ρηγμάτων και κατασκευή του νεοτεκτονικού χάρτη της περιοχής.

β) Καθορισμός του είδους των τεκτονικών κινήσεων και χρονολόγηση των νεότερων τεκτονικών γεγονότων της περιοχής.

γ) Μικροτεκτονική ανάλυση των παραμορφώσεων που παρατηρούνται στην περιοχή και αναγωγή τους στο πεδίο των τάσεων.

δ) Συνδυασμός των νεοτεκτονικών και λοιπών γεωδεδομένων (στρωματογραφικά, γεωφυσικά, υδρογεωλογικά) της περιοχής, ώστε να προταθεί ένα γεωτεκτονικό μοντέλο της περιοχής και να βγει ένα συμπέρασμα ή να διατυπωθεί μια υπόθεση για το γεωθερμικό ενδιαφέρον της περιοχής (Σχ. 87).

Τέλος, μέσα στα πλαίσια των νεοτεκτονικών και γεωφυσικών μεθόδων διερεύνησης γεωθερμικών πεδίων αναπτύχτηκε μια νέα ενδιαφέρουσα μέθοδος, η «μικροσεισμική διασκόπηση». Η μέθοδος αυτή συνίσταται στη μελέτη των μικροσεισμών και του σεισμικού θορύβου με δίκτυο ευαίσθητων φορητών σεισμογράφων. Οι μικροσεισμοί είναι ιδιαίτερα χρήσιμοι για τον ακριβή εντοπισμό των κύριων ενεργών ρηγμάτων καθώς επίσης και το επίπεδο του σεισμικού θορύβου. Τα περισσότερα γεωθερμικά πεδία χαρακτηρίζονται από συχνές μικροσεισμικές δονήσεις και από ψηλό επίπεδο σεισμικού θορύβου του υποβάθρου σαν συνέπεια των συνεχών και μικρών κινήσεων των ρηγμάτων.

Η έλλειψη σεισμικού θορύβου ή μικροσεισμικών δονήσεων αποτελεί αρνητικό στοιχείο για την ύπαρξη γεωθερμικού πεδίου. Η παρουσία τους όμως και μόνο αυτή δεν αποδεικνύει την ύπαρξη γεωθερμικού πεδίου, αλλά αποτελεί μια σοβαρή ένδειξη. Τέλος, μετρήσεις του σεισμικού θορύβου βοήθησαν τοπικά στην περιχάραξη και οριοθέτηση των γεωθερμικών πεδίων.

Επόμενη Σελίδα